فیزیوتراپی در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان

 

 
همان گونه که می دانید در دوران بارداری بدن یک خانم دچار تغییرات هورمونی و فیزیکی می شود. این تغییرات برای نگهداری جنین درحال رشد ضرورری است. اما همین موضوع  یکی از علل کمرد درد و درد های عضلانی زنان باردار می باشد.
دردوران بارداری مشکلاتی برای زنان باردار ایجاد می شود. این مشکلات می تواند : کمر درد ، ورم اندام ها ، شلی در مفاصل، کاهش تعادل و … باشد.

همان طور که اطلاع دارید ؛ استفاده از دارو ( دارو درمانی ) در زنان باردار محدودیت دارد و در مواردی حتی ممنوع می باشد. بنابراین فیزیوتراپی می تواند به شکل یک ضرورت پیشگیرانه از بروز مشکلات احتمالی بارداری جلوگیری نماید. فیزیوتراپی در زنان باردار اهمیت زیادی دارد.

فواید فیزیوتراپی در زنان باردار

 

 

 

فیزیوتراپی برای رفع مشکلات دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. فیزیوتراپی به خاطر ارائه تمرینات ورزشی خاص ، زنان باردار را برای تحمل دوران بارداری آماده می کند. از جمله فوایدی که فیزیوتراپی در زنان باردار دارد به شرح ذیل می باشد :
۱- سهولت در زایمان و کاهش نیاز به انجام جراحی
۲- کاهش استرس مادر
۳- کنترل افزایش وزن مادر
۴- کاهش یافتن زمان زایمان
۵- بالا رفتن استقامت قلبی و عروقی
۶- کاهش ناراحتی های این دوره از جمله : خستگی ، تهوع ، ورم اندام ، گرفتگی ، درد پاها و کمر
بعد از تایید حاملگی می توان به کلنیک فیزیوتراپی مراجعه کرد. زمان ایده آل برای ارجاع زنان باردار هفته ۱۲ تا ۱۴ بارداری می باشد. در صورت مراجعه به موقع می توانید از عواقب بعدی پیشگیری نمایید.
تمرین در حین بارداری و پس از زایمان ، برای به حداقل رساندن اختلالات و کمک به مادر جهت حفظ عملکرد مطلوب طراحی می شود. انجام تمرینات بارداری در آب به شدت توصیه می شود. چون برای مادر بسیار ایمن است ، و دمای بدن او بیش از حد بالا نمی رود. تمرینات فیزیوتراپی در زنان باردار مزایای زیادی به همراه دارد.
مضرات فیزیوتراپی درزنان باردار :
بیشتر خانم و خانواده هایشان نگران اشعه هایی هستند که در کارهای درمانی استفاده می شود. به همین خاطر از رفتن به فیزیوتراپی دز دوران بارداری خودداری می کنند. برخلاف تصور ما ، فیزیوتراپی در زنان باردار عوارض به همراه  ندارد.

 

فیزیوتراپی اشعه ندارد !

آنچه به عنوان اشعه در فیزیوتراپی مطرح می شود ، طیف وسیعی از درمان های فیزیوتراپی است که اصطلاح تخصصی آنالکتروتراپی نام دارد. الکتروتراپی شامل  موارد مختلفی مثل امواج ماورای صوت ، تحریک الکتریکی از طریق پوست ، و درمان های گرمایی مانند اشعه مادون قرمز و … می باشد.
در این روش های درمانی اگر مادر مشکل خاصی مانند خونریزی های غیر عادی ، تومور و … نداشته باشد ، بالقوه هیچ تاثیر سوئی ندارند. اساسا ویژگی مهم درمان های فیزیوتراپی همین است که به طور موضعی استفاده می شوند. بنابراین اثرهای موضعی دارند و اغلب ایمن و بی خطر هستند.
از تحریک های الکتریکی به عنوان درمان ضد درد استفاده می شود. اما در ناحیه شکم یا مناطقی که باعث انقباض رحم می شوند نباید استفاده شوند. همچنین در درمان هایی مانند امواج ماورای صوت که اثر عمقی تری دارند بهتر است احتیاط شود و در ناحیه کمر استفاده نشوند.
درمان با اشعه مادون قرمز یا کیسه های آب گرم و … که گرمای سطحی ایجاد می کنند ، هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد. در صورتی که فزد مشکل خاصی مانند اختلال عروقی ، خونریزی ، و اختلال حسی نداشته باشد و درمان به طور صحیح انجام شود ، خطری ایجاد نمی کند. در این روش با ایجاد گرمایی ملایم در ناحیه کمر گردش خون را بهبود می بخشند و گرفتگی عضلات را برطرف می کنند. بنابراین فیزیوتراپی در زنان باردار عوارضی در پی ندارد.

 

تمرینات فیزیوتراپی

در زیر نمونه ای از تمرینات مناسب در دوران بارداری را یادآوری میکنیم

1-حرکت شنای اصلاح شده

 

دستها و زانوها را با دستان خود به طور مستقیم در زیر شانه های خود قرار دهید. دست ها را به آرامی خم کنید و خود را به سمت کف بکشید، مراقب باشید که ستون فقراتتان را مستقیما نگه دارید.لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

 

 

2-زانو زدن

یک قدم بلند بردارید و زانوی پای چپ را به زمین نزدیک کنید و کف پای چپ روی زمین باشد زانوی چپ را خم کنید. این حرکت را با پای دیگر انجام دهید .لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

 

3-WALL SQUAT

به دیوار تکیه دهید به طوری که کمر و پشت و شانه هایتان روی دیوار باشد در این حالت رو دیوار سر خورده به طوریکه زانو تا 90 درجه خم شود . 6 شماره در این حالت بمانید و بعد به حالت اولیه بازگردید .لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

 

4-HEEL RAISE 

با کمک یک صندلی تعادلتان را حفظ کرده در این حالت به نوک انگشتان پا بروید و 6 شماره در این حالت مانده و بعد به حالت اول بازگردید . لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

 

4-THORACIC EXTENSION  

در حالتی که روی صندلی نشسته اید دستها را پشت سر خود قلاب کرده و سر و سینه را به عقب ببرید و 6 شماره در این حالت بمانید و بعد به حالت اول بازگردید . لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

5-ARM SLIDE ON WALL 

در حالت نشسته یا ایستاده پشت به دیوار بایستید به طوری که مچ دست و آرنجتان روی دیوار باشد حال دستهای خود را روی دیوار تا جایی که میتوانید به بالا بکشید 6 شماره در این حالت مانده و بعد به حالت اول باز گردید . لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

6-BICEPS CURL

بایستید یک وزنه 1 تا 2 کیلویی در دستها نگه دارید در این حالت با خم کردن آرنجها وزنه را به بالا بکشید و 6 شماره نگه دارید .لطفا این حرکت را 10 مرتبه و روزی 3 بار تکرار نمایید .

بارداری به عنوان یک روند طبیعی در بخشی از زندگی خانم‌ها است که حدود ۴۰ هفته طول کشیده و به سه قسمت سه ماهه تقسیم می‌شود. بارداری همراه با تغییرات قابل توجه جسمی و روحی است و عدم آگاهی از این تغییرات و چگونگی مقابله با مشکلات احتمالی که بر اثر این تغییرات میتواند ایجاد شود، ممکن است منجر به بروز صدماتی شوند که گاهی آثارش میتواند مادر را حتی تا سالها پس از زایمان نیاز دچار ناراحتی کند و یا اینکه باعث بروز زودرس  مشکلاتی شود که معمولا در دوران پیری گریبان‌گیر زنان میشود. مساله بعدی زایمان مادران است  که معمولا به علت عدم آگاهی آنان  از روش های مختلف تسهیل زایمان، با درد و مشکلات بعدی همراه است.

نقش فیزیوتراپی در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان و همچنین در ناراحتی‌های زنان و زایمان بسیار گسترده است. تمرینات ورزشی مناسب و آگاهی از چگونگی انجام فعالیت‌های روزمره میتواند نقش بسزایی در سلامت جسمی و حتی روحی  بانوان جامعه داشته باشد و از بروز بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها جلوگیری کند. یک زن باردار می‌تواند با برگزاری کلاس‌های خاص دوران بارداری و دادن آگاهی‌های لازم و انجام فعالیتهای ورزشی مناسب سلامت جسمانی خود و جنینش را تا حدود زیادی تضمین کند.

 

با وجود اینکه حاملگی پروسه فیزیولوژیک بدن است و پاتولوژیک نیست، تعداد متخصصینی که در زمینهحاملگی کار میکند، روز به روز در حال افزایش است. این تیم در انگستان شامل متخصصین زیر می باشد: پزشک عمومی، ماما، متخصص زایمان، سونوگرافیست، متخصص قلب و عروق، فیزیوتراپیست زنان، دندان پزشک، متخصص تغذیه، مددکار و روانشناس. هر جا لازم باشد مددکار و روانشناس از نظر روحی مادر را ساپورت میکنند. نکته مهم این است که هر متخصص از دید تخصصی خودش پروسه حاملگی را به خوبی آموخته باشد.

فیزیوتراپی در زنان باردار برخلاف آن چه تصور می شود ، بسیار مفید است. دوران بارداری دوران خوابیدن و عدم فعالیت نیست. زنان در این دوره می توانند به فعالیت خود ادامه دهند و با انجام تمریناتی در طی بارداری به سلامت خود کمک نمایند.